Recenzja 1
Zbiór kompozycji pana Mirosława Franczaka zatytułowany „Notatki z podróży” zawiera 19 miniatur przeznaczonych na gitarę solo, pomieszczonych w trzech cyklach: „Notatki z podróży” op. 20, „Alla polacca” op. 21, „Szkice jesienne” op. 22.
Skala trudności utworów jest bardzo szeroka – cześć może być z powodzeniem wykorzystana w szkole muzycznej I stopnia, a część w szkole II stopnia. Wielkim atutem zbioru jest ogromna różnorodność form, głównie tanecznych – polskich i obcych, historycznych i współczesnych – czyniąc z publikacji źródło esencjonalnej wiedzy na temat charakterystycznych cech tańców. Zbiór odznacza się również wykorzystaniem pełnej gamy gitarowych technik wykonawczych, dzięki czemu utwory w nim zawarte mogą być atrakcyjnym materiałem utrwalającym warsztatowe umiejętności zdobywane w kolejnych etapach edukacji.
Na podkreślenie zasługuje język kompozytora, który w tych tradycyjnych formach, zachowując prostotę i komunikatywność, uniknął banału, powtarzalności, płytkości. Przykładem może być harmonika utworów, która choć w pełni tonalna, brzmi niejednoznacznie, miejscami oryginalnie, miejscami intrygująco. Dzieje się to m. in. przez częste zastosowanie w basie innych składników akordu niż pryma, co nadaje utworom subtelny i tajemniczy koloryt. Podobną wartość dostrzegam w nieszablonowym kształtowaniu formy, co przejawia się np. w unikaniu literalnego powtarzania poszczególnych segmentów, czy też w częstym stosowaniu rozbudowanej cody, wprowadzającej nowe pomysły muzyczne.
Wskazane zabiegi harmoniczne i formalne sprawiają, że kompozycje te są zapewne dla ucznia trudniejsze, ale zarazem ciekawsze i bardziej inspirujące w procesie mądrze zaplanowanego ćwiczenia. Nie są to utwory do łatwego i szybkiego przygotowania, ale służące kształtowaniu świadomego artystycznie i warsztatowo wykonawcy, o subtelnej artystycznej wrażliwości i smaku. Ich wartość widzę zatem w perspektywie głęboko i wielopłaszczyznowo rozumianego rozwoju młodego muzyka.
Katowice, 12 lutego 2019 r.
dr hab. Marek Nosal, prof. AM
Recenzja 2
Kolejny album solowych kompozycji Franczaka, zawiera 10 kompozycji z opusu 20, cztery kompozycje pod ogólnym tytułem Alla polacca z opusu 21 i Szkice jesienne zebrane w opusie nr 22 . Wszystkie utwory zostały nagrane na płycie dołączonej do albumu w znakomitym wykonaniu Grzegorza Skiby. Zgodnie z tytułem całości znajdujemy w albumie kompozycje w stylu typowo polskim (mazurek, polonez, oberek, kujawiak), oraz utwory inspirowane folklorem dalekich krajów jak, Argentyna, Meksyk, Brazylia, Włochy etc. Mamy też nastrojową muzykę „neutralną” jak Ballada, Nokturn czy Scherzino. Wszystkie mają typową cechę dla twórczości pana Franczaka, którą opisałbym jak połączenie melancholii ze słowiańską zadumą. Te współcześnie tworzone utwory pozostają w konwencji XIX wiecznej muzyki romantycznej. Nie znajdziemy tu awangardowej harmonii czy tak modnych ostatnio efektów perkusyjnych. To muzyka utrzymana w tradycyjnym stylu, o stosunkowo łatwym i średnim stopniu trudności. Atutem albumu jest piękno przeważnie lirycznych tematów i budowanie nastroju. Jeżeli ktoś nie ma potrzeby awangardowych poszukiwań a pragnie pozostać przy nastrojowej tradycyjnej muzyce to album właśnie dla niego. Z pewnością pozostanie pod urokiem tych urzekających kompozycji.
Zbigniew Dubiella